Q. "ආලෝකො උදපාදි" යන්නෙහි අර්ථය පැහැදිලි කර දෙන මෙන් කාරැනිකව ඉල්ලා සිටිමි.
A / S. "සමුදයො සමුදයොති ඛො උපත උපත කියා හෝ අනනුස්සුතෙසු නොඇසූ, නොඇසූ විරූ, චක්ඛුං උදපාදි (ඇස පහළ විය.) ආදියෙහි මේ හටගැනීම දැකීමේ ප්‍රඥාවයි. දැකීම් අර්ථයෙන් චක්ඛු නම් වේ. නුවණ ඇතිකරන අර්ථයෙන් ඤාණ නම් වේ. වටහාගැනීමේ අර්ථයෙන් පඤ්ඤා වේ. කලකිරී, අවබෝධ කරගෙන හටගත් යන අර්ථයෙන් විජ්ජා නම් වේ. බැබලීම් යන අර්ථයෙන් ආලෝකයැයි කියන ලදි. මෙසේ කීය. චක්ඛුං උදපාදි - දැකීම් අර්ථයෙන් ඤාණං උදපාදි - නුවණ යන අර්ථයෙන්. වටහාගැනීමේ අර්ථයෙන් ප්‍රඥාවයි. විජ්ජා උදපාදි (විද්‍යාව පහළ විය) යන තැන අවබෝධ කිරීමේ අර්ථයෙන් ආලොකො උදපාදි යන තැන බැබලීම යන අර්ථයෙන් - චක්ඛුං යනු ධර්මය දකී යන අර්ථයි. ඤාණය ස්වභාවය වූයේ ඤාණයේ ප්‍රඥා ස්වභාවය දැනගන්නට යන අර්ථය. විජ්ජා යනු අවබෝධ කරගැනීමේ අර්ථය. ආලෝක ස්වභාවය බැබලීම් අර්ථයි. මෙපමණ පදවලින් කුමක් කියන ලද ද? මෙය ඇතිකල්හි මෙය වෙයි. හේතුව වටහාගැනීම් මාත්‍රය කියන ලදි. එසේ නැත්නම් මාර්ගයට පිළිපන් තරුණ විදර්ශනාව කියන ලදි."
https://tipitaka.lk/atta-dn-2-1/39-2/sinh
https://tipitaka.lk/atta-dn-2-1/39-2/sinh
"සමුදයො සමුදයොති ඛොති නිබ‍්බත‍්ති නිබ‍්බත‍්තීති ඛො. පුබ‍්බෙ අනනුස‍්සුතෙසූති න අනුස‍්සුතෙසු අස‍්සුතපුබ‍්බෙසු. චක්ඛුං උදපාදීතිආදීසු උදයදස‍්සනපඤ‍්ඤාවෙසා. දස්සනට්ඨෙන චක්ඛු, ඤාතකරණට‍්ඨෙන ඤාණං, පජානනට්ඨෙන පඤ්ඤා, නිබ‍්බිජ‍්ඣිත්‍වා පටිවිජ‍්ඣිත්‍වා උප‍්පන‍්නට‍්ඨෙන විජ්ජා, ඔභාසට්ඨෙන ච ආලොකොති වුත‍්තා. යථාහ – “චක්ඛුං උදපාදීති දස්සනට්ඨෙන. ඤාණං උදපාදීති ඤාතට්ඨෙන. පඤ්ඤා උදපාදීති පජානනට්ඨෙන. විජ්ජා උදපාදීති පටිවෙධට්ඨෙන. ආලොකො උදපාදීති ඔභාසට්ඨෙන. චක්ඛුධම්මො දස්සනට්ඨො අත්ථො. ඤාණධම්මො ඤාතට්ඨො අත්ථො. පඤ්ඤාධම්මො පජානනට්ඨො අත්ථො. විජ්ජාධම්මො පටිවෙධට්ඨො අත්ථො. ආලොකො ධම්මො ඔභාසට්ඨො අත්ථො”ති (පටි· ම· 2.39). එත‍්තකෙහි පදෙහි කිං කථිතන‍්ති? ඉමස‍්මිං සති ඉදං හොතීති පච‍්චයසඤ‍්ජානනමත‍්තං කථිතං. අථවා වීථිපටිපන‍්නා තරුණවිපස‍්සනා කථිතාති."
A / R. "චක්ඛුං උදපාදීති – කෙනට්‌ඨෙන? ඤාණං උදපාදීති – කෙනට්‌ඨෙන? පඤ්ඤා උදපාදීති – කෙනට්‌ඨෙන? විජ්ජා උදපාදීති – කෙනට්‌ඨෙන? ආලොකො උදපාදීති – කෙනට්‌ඨෙන? චක්ඛුං උදපාදීති – දස්සනට්ඨෙන. ඤාණං උදපාදීති – ඤාතට්ඨෙන. පඤ්ඤා උදපාදීති – පජානනට්ඨෙන. විජ්ජා උදපාදීති – පටිවෙධට්ඨෙන. ආලොකො උදපාදීති – ඔභාසට්ඨෙන.
චක්ඛුං ධම්මො, ඤාණං ධම්මො, පඤ්ඤා ධම්මො, විජ්ජා ධම්මො, ආලොකො ධම්මො. ඉමෙ පඤ්‌ච ධම්‌මා ධම්‌මපටිසම්‌භිදාය ආරම්‌මණා චෙව හොන්‌ති ගොචරා ච. යෙ තස්‌සා ආරම්‌මණා තෙ තස්‌සා ගොචරා. යෙ තස්‌සා ගොචරා තෙ තස්‌සා ආරම්‌මණා. තෙන වුච්‌චති – ‘‘ධම්‌මෙසු ඤාණං ධම්‌මපටිසම්‌භිදා’’.
http://thripitaka.org/view/bjts/ap3/136
A. බොහෝ දෙනාගේ හිත සුව (නිවැරදි/ගැඹුරු දැනුමාවබෝධය) පිණිස, අපේ පින්වත් හාමුදුරුවන්/ස්වාමීන් වහන්සේලා (වහන්සේ නමක් හෝ ඇතැමෙක්) පහත පාලි පාඨ, සිංහලට පරිවර්තනය කරත්වා!
1. ‘‘චක්ඛුං උදපාදීති දස්සනට්ඨෙන. ඤාණං උදපාදීති ඤාතට්ඨෙන. පඤ්ඤා උදපාදීති පජානනට්ඨෙන. විජ්ජා උදපාදීති පටිවෙධට්ඨෙන. ආලොකො උදපාදීති ඔභාසට්ඨෙන. චක්ඛුධම්මො දස්සනට්ඨො අත්ථො. ඤාණධම්මො ඤාතට්ඨො අත්ථො. පඤ්ඤාධම්මො පජානනට්ඨො අත්ථො. විජ්ජාධම්මො පටිවෙධට්ඨො අත්ථො. ආලොකො ධම්මො ඔභාසට්ඨො අත්ථො’’
2. “චක්ඛුං උදපාදීති – කෙනට්‌ඨෙන? ඤාණං උදපාදීති – කෙනට්‌ඨෙන? පඤ්ඤා උදපාදීති – කෙනට්‌ඨෙන? විජ්ජා උදපාදීති – කෙනට්‌ඨෙන? ආලොකො උදපාදීති – කෙනට්‌ඨෙන? චක්ඛුං උදපාදීති – දස්සනට්ඨෙන. ඤාණං උදපාදීති – ඤාතට්ඨෙන. පඤ්ඤා උදපාදීති – පජානනට්ඨෙන. විජ්ජා උදපාදීති – පටිවෙධට්ඨෙන. ආලොකො උදපාදීති – ඔභාසට්ඨෙන.
3. චක්ඛුං ධම්මො, ඤාණං ධම්මො, පඤ්ඤා ධම්මො, විජ්ජා ධම්මො, ආලොකො ධම්මො. ඉමෙ පඤ්‌ච ධම්‌මා ධම්‌මපටිසම්‌භිදාය ආරම්‌මණා චෙව හොන්‌ති ගොචරා ච. යෙ තස්‌සා ආරම්‌මණා තෙ තස්‌සා ගොචරා. යෙ තස්‌සා ගොචරා තෙ තස්‌සා ආරම්‌මණා. තෙන වුච්‌චති – ‘‘ධම්‌මෙසු ඤාණං ධම්‌මපටිසම්‌භිදා’’
