Q. "චක්ඛුං ච පටිච්ච රූපේ ච උප්පජ්ජති චක්ඛු විඤ්ඤාණං..." මෙහි පටිච්ච රූපය ලෙස ඔබ අවබෝධ කරගෙන ඇත්තේ කුමක්ද?
A / R. “පටිච්ච රූපය” කියා දෙයක් නොමැත. සරලව ම, එහි ‘පටිච්ච’ යනු ‘හේතුකොටගෙන’ යනුයි.
[චක්ඛුඤ්චාවුසො = චක්ඛුඤ්ච (චක්ඛුඤ් + ච = ඇස ද) + ආවුසො (ආයුෂ්මතුණි)].
“රූපය” යනු ඇසට පෙනෙන (චතුසමුට්ඨානික) වර්ණ සටහනයි.
A / R. “පටිච්ච රූපය” කියා දෙයක් නොමැත. සරලව ම, එහි ‘පටිච්ච’ යනු ‘හේතුකොටගෙන’ යනුයි.
[චක්ඛුඤ්චාවුසො = චක්ඛුඤ්ච (චක්ඛුඤ් + ච = ඇස ද) + ආවුසො (ආයුෂ්මතුණි)].
“රූපය” යනු ඇසට පෙනෙන (චතුසමුට්ඨානික) වර්ණ සටහනයි.
‘‘චක්ඛුඤ්චාවුසො, පටිච්ච රූපෙ ච උප්පජ්ජති චක්ඛුවිඤ්ඤාණං, තිණ්ණං සඞ්ගති ඵස්සො, ඵස්සපච්චයා වෙදනා, යං වෙදෙති තං සඤ්ජානාති , යං සඤ්ජානාති තං විතක්කෙති, යං විතක්කෙති තං පපඤ්චෙති, යං පපඤ්චෙති තතොනිදානං පුරිසං පපඤ්චසඤ්ඤාසඞ්ඛා සමුදාචරන්ති අතීතානාගතපච්චුප්පන්නෙසු චක්ඛුවිඤ්ඤෙය්‍යෙසු රූපෙසු."
“ඇවැත්නි, ඇසනිසාද, රූපය නිසාද, චක්ඛුවිඤ්ඤාණය (රූපය දැනගන්නා සිත) උපදී. ඒ තුන එක්වීමෙන් ස්පර්ශය වෙයි. ස්පර්ශය හේතුකොට ගෙන වේදනාව (විඳීම) වෙයි. යම් අරමුණක් වේදනාවෙන් විඳී ද එම අරමුණම සංඥාවෙන් අඳුනයි. යම් අරමුණක් අඳුනාද එම අරමුණම විතර්කයෙන් කල්පනා කරයි. යම් අරමුණක් විතර්කයෙන් කල්පනා කරයිද එම අරමුණම තණ්හා දිට්ඨි වශයෙන් සත්ත්වයා ප්‍රමාදකරයි. ඒ චක්ඛුරූපාදිය මුල්කාරණය කොට තෘෂ්ණාදෘෂ්ටි ප්‍රපඤ්ච ධර්මයෝ අතීත අනාගත වර්තමානවූ ඇසින් බලා දතයුතුවූ රූපයන් කෙරෙහි පුරුෂයා යටත් කරත්."
