Q. මිනිසත්බව ලැබීම දුර්ලභ දෙයක් බව අප දන්නා කරුණක්. අද ලෝකය දෙස බැලීමේදී අවබෝධ වෙන කරුණක් වනුයේ සමහර මිනිස්සු මිනිසත් බව ලැබුවත් බොහෝ සෙයින් පව්කම් කරන බවයි. එවැනි මිනිස්සු මෙසේ පව්කම්වලට යොමුවන්නේ සංසාරයේ පුරුද්දක් වශයෙන්ද? ඒවගේම එවැනි අයගේ පව්කම් කිරීමේ චිත්තය සංසාරය පුරාවට පුරුදු පුහුණු කල චිත්තයක්ද? එසේ නම්, එවැනි පව්කම් කල මිනිසුන් මනුසත් භවයක් ලැබීමට තරම් සිදුකර ඇත්තේ කුමන ආකාරයේ පින්කම්ද?
A / R. “අතීත භවවල දී අකුශල් කර පුරුදු බවත් සමහරවිට අකුශල් ඇතිවීමට හේතු වේ. වර්තමාන භවයේ පළමු කළ අකුශල් ද පසුව අකුශල් කිරීමට හේතු වේ. යම්කිසි පාපයක් දෙතුන් වරක් කොට එය රස වැටුණු තැනැත්තාට ඒ ගැන තුබූ විලිබිය දුරුවීමෙන් ඒ පාපය නැවත නැවත ද කරන්නට සිත් වේ. ඔහු ඒ පුරුද්දෙන් ඒ පාපය නැවත නැවත ද කරයි.”
(කුසල පක්ෂය පිළිබඳව ද මෙයින් ගම්ය කරගත හැක.)
“බොහෝ අකුශල් කළ සමහරු තමන් කළ අකුශල් ගැන බිය වී ඒවායේ විපාකය වළක්වා ගැනීමේ බලාපොරොත්තුවෙන් සමහර විට බොහෝ කුශල් කරති. එසේ කුශල් කරන්නා වූ තැනැත්තන් ගේ ඒ කුශල් ඇති වීමට කලින් කළ අකුශලය ද එක් හේතුවකි. අකුශලය අකුශලයට මෙන් කුශලයටත් ප්රත්යය වන බව “අකුසලො ධම්මො කුසලස්ස ධම්මස්ස උපනිස්සය පච්චයෙන පච්චයො” යනුවෙන් පට්ඨාන මහාපකරණයෙහි ද වදාරා තිබේ.”
A / R. “අතීත භවවල දී අකුශල් කර පුරුදු බවත් සමහරවිට අකුශල් ඇතිවීමට හේතු වේ. වර්තමාන භවයේ පළමු කළ අකුශල් ද පසුව අකුශල් කිරීමට හේතු වේ. යම්කිසි පාපයක් දෙතුන් වරක් කොට එය රස වැටුණු තැනැත්තාට ඒ ගැන තුබූ විලිබිය දුරුවීමෙන් ඒ පාපය නැවත නැවත ද කරන්නට සිත් වේ. ඔහු ඒ පුරුද්දෙන් ඒ පාපය නැවත නැවත ද කරයි.”
(කුසල පක්ෂය පිළිබඳව ද මෙයින් ගම්ය කරගත හැක.)
“බොහෝ අකුශල් කළ සමහරු තමන් කළ අකුශල් ගැන බිය වී ඒවායේ විපාකය වළක්වා ගැනීමේ බලාපොරොත්තුවෙන් සමහර විට බොහෝ කුශල් කරති. එසේ කුශල් කරන්නා වූ තැනැත්තන් ගේ ඒ කුශල් ඇති වීමට කලින් කළ අකුශලය ද එක් හේතුවකි. අකුශලය අකුශලයට මෙන් කුශලයටත් ප්රත්යය වන බව “අකුසලො ධම්මො කුසලස්ස ධම්මස්ස උපනිස්සය පච්චයෙන පච්චයො” යනුවෙන් පට්ඨාන මහාපකරණයෙහි ද වදාරා තිබේ.”