Q. සෝවාන් පලයට පත් වූ වග සැක හැර දැන ගන්නේ කෙසේද? ලක්ශනයන් මොනවාද?
A. 1. “යම් ධර්මයකින් යුක්තවූ* උතුම් ශ්‍රාවක තෙම >>> ඉදින් කැමතිවන්නේ නම් <<<, ‘නිරා දුකින් මිදුනෙමි. තිරිසන් දුකින් මිදුනෙමි. ප්‍රෙත දුකින් මිදුනෙමි. නපුරු ගති ඇති අපාය දුකින් මිදුනෙමි. මම අපායෙහි නොවැටෙන ස්වභාව ඇත්තාවූ රහත් බවට නියතවූ සෝවාන් ඵලයට පැමිණියෙමියි’ තමාම තමන් ගැන ප්රකාශ කරන්නේද ඒ ධර්මදාස නම් ක්‍රමය මෙය වන්නේය.”
[යම් ධර්මයකින් යුක්තවූ* = හීනෙකින්වත් බුද්ධරත්නය-ධම්මරත්නය-සංඝරත්නය සැක නොකරන හා හීනෙකින්වත් පන්සිල් නොකඩන.]
https://pitaka.lk/main?n=161210&p=159
2. “අධිගම ලාභීහු “මම සෝවාන් වෙමි ය, මම රහත් වෙමිය” යි ලොවට අඬ ගා කියන්නාහු නොවෙති.”
https://pitaka.lk/books/rc/Vidarshana_Bhavana_Kramaya.htm#_Toc519512642
3. “මම සෝවාන් වෙමිය, සකෘදාගාමී වෙමිය, අනාගාමී වෙමිය යි ඇතැම් පෘථග්ජනයන්ට ඇතිවන මෝහය අධිමාන නම් වේ. මේ ක්ලේශය පෘථග්ජනයන්ට මිස ආර්‍ය්‍යයන්ට ඇති නො වේ. පහළ ම ආර්‍ය්‍ය පුද්ගලයා වන සෝවාන් පුද්ගලයා ද මාර්ගය ඵලය නිර්වාණය ප්‍ර‍හීණ ක්ලේශ අප්‍ර‍හීණ ක්ලේශ යන මේවා නුවණින් ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කොට නිසැක ලෙස තමාගේ තත්ත්වය දැන ගනී.
4. “ලොවුතුරා බුදුවරු ද පසේ බුදුවරු ද සතර ආර්‍ය්‍යඵලයන් අතුරෙන් යම් කිසිවකට පැමිණ ඇති ගිහිවූ ද, පැවිදි වූ ද බුද්ධ ශ්‍රාවකයෝ ද ආර්‍ය්‍යයෝ ය. ආර්‍ය්‍යයන් හැඳින ගැනීම දුෂ්කර ය. ආර්‍ය්‍යයෝ තමන්ගේ ආර්‍ය්‍ය භාවය ප්රකාශ නො කෙරෙති. ඔව්හු එය දුගියෙකු නිධානයක් ආරක්ෂා කරන්නාක් මෙන් අන් කිසිවකුට නො දන්වා ආරක්ෂා කරති. ඔවුන් ඇසුරු කරන්නවුන්ට වුවද ඔවුන්ගේ ආර්‍ය්‍යභාවය නො දත හැකි ය. ආර්‍ය්‍යයන් දැන ගැනීමේ දුෂ්කරත්වය පිළිබඳ ව ධම්මසංගණී අට්ඨ කථාවේ දක්වා ඇති කථාවක් මෙසේ ය:”
5. “සෝවාන් පුද්ගලයා භවාන්තරයට පැමිණ තමාගේ ආර්‍ය්‍යශ්‍රාවක භාවය නො දැන සිටිනා විටෙක වුව ද අපායෝත්පත්තියට හේතු වන පව්කම් නො කරන්නේ ය. සම්පත් දීමෙන් පොළඹවා හෝ මෙය නො කළහොත් නුඹට මේ මේ වැඩ කරමි යි බිය ගැන්වීමෙන් හෝ සෝවාන් පුද්ගලයකු ලවා කුහුඹුවකු ද නොමැරවිය හැකි බව මනෝරථ පූරණියේ දක්වා ඇත්තේ ය.
“භවන්තරේහිපි අරියසාවකෝ ජීවිතහේතුපි නෙව පාණං හනති, න සුරං පිවති, සචේපිස්ස සුරඤ්ච ඛීරඤ්ච මිස්සෙත්වා මුඛෙ පක්ඛිපන්ති, ඛීරමේව පවිසති න සුරා.”
(කූටදන්ත සුත්ත වණ්ණනා)
යනුවෙන් භවාන්තරයෙහි ද ආර්‍ය්‍යශ්‍රාවකයා ජීවිතය නිසා ද ප්‍රාණයක් නො නසන බවත් සුරා හා කිරි මිශ්‍ර කොට ඔහුගේ මුඛයෙහි වත්කළ හොත් කිරි පමණක් පෙවෙන බවත් සුරාව නො පෙවෙන බවත් දක්වා ඇත්තේ ය. එසේ වන්නේ ලෝකෝත්තර මාර්ගයෙන් කෙරෙන ක්ලේශ ප්‍ර‍හාණයෙන් ස්ථිරත්වය නිසා ය.”
3., 4., 5., - https://pitaka.lk/books/rc/Keles_Ekdahas_Pansiyaya.htm
6. “ඉක්බිති ඒ සෝවාන් පුද්ගලයා තමා පැමිණි මාර්ගයත්, එයින් ලැබූ ඵලයත්, තමාට ප්‍ර‍හීන ක්ලේශත්, ඉතිරි ක්ලේශත්, නිර්වාණයත් ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කරන්නේ ය. සියලු ම ආර්‍ය්‍යයෝ එසේ ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කරන්නාහ. අර්හත් පුද්ගලයාට ඉතිරි ක්ලේශයක් නැති බැවින් අනික් කරුණු සතර පමණක් ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කරන්නේ ය.”
https://pitaka.lk/books/abhidharma-margaya/10-13-8.html
7. “මාර්ග වීථිවලින් පසු මාර්ගය ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කරන්නා වූ ද, ඵලය ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කරන්නා වූ ද, නිර්වාණය ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කරන්නා වූ ද, ප්‍ර‍හීණ ක්ලේශ ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කරන්නා වූ ද, අප්‍ර‍හීණ ක්ලේශ ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කරන්නා වූ ද වීථිහු ඇති වෙති.”
8. “තමා ලත් ඵලයට සමවදිනු කැමති සෝවාන් පුද්ගලයා ඵලයට සමවැදීමේ බලාපොරොත්තුවෙන් සංස්කාරයන් විදර්ශනා කරන කල්හි ...”
7., 8., https://pitaka.lk/books/abhidharma-margaya/10-16.html
{6. “... >>> සියලු ම ආර්‍ය්‍යයෝ එසේ ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කරන්නාහ. <<< ...”
3. “... >>> පහළ ම ආර්‍ය්‍ය පුද්ගලයා වන සෝවාන් පුද්ගලයා ද මාර්ගය ඵලය නිර්වාණය ප්‍ර‍හීණ ක්ලේශ අප්‍ර‍හීණ ක්ලේශ යන මේවා නුවණින් ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කොට නිසැක ලෙස තමාගේ තත්ත්වය දැන ගනී.<<<”
7. >>> .... <<<}
A. 1. “...>>> තමාම තමන් ගැන <<< (>>> තමා ගැන තමා විසින්ම <<<) (අනුන්ට නොව, තමා තමන්ට ම) ප්රකාශ කරන්නේද ඒ ධර්මදාස නම් ක්‍රමය මෙය වන්නේය.”
[යම් ධර්මයකින් යුක්තවූ* = ... හීනෙකින්වත් පන්සිල් නොකඩන හා >>> නොකැඩෙන <<<]
A. >>> “ධර්මදාස” <<< නොව, (ධර්ම + ආදාස) “ධර්මාදාස” [දහම් කැටපත; දහම් කැඩපත; දහම් කණ්ණාඩිය හෝ BJT = ධර්ම + ආදර්ශ(ය) = ධර්මාදර්ශ(ය)] විය යුතු ය.
“අනඳයෙනි, යමෙකින් සමන්විත අරි සවු තෙම කැමැත්තේ, ‘මම් ක්‍ෂීණ නිරය ඇත්තෙමි, ක්‍ෂීණ තිරශ්චීන යෝනි ඇත්තෙමි, ක්‍ෂීණ ප්‍රේතවිෂය ඇත්තෙමි, ක්‍ෂීණ අපාය දුර්ගති විනිපාත ඇත්තෙමි. අවිනිපාත ස්වාභාවය ඇති, නියත වූ සම්බෝධිපරායණ වූ, සෝවාන් පුඟුලෙකිමි’ යි තෙමේ ම තමා පවසනු හැක්කේ නම්, මේ ඒ ධර්මාදර්ශ ධර්මපර්යාය වේ.”
[“ධර්මාදාස” ක්‍රමය යොදා ගනු ලබන්නේ, තමා විසින් තමා ම ව්‍යාඛ්‍යානය කිරීමට බව පැහැදිලි ය.]
T. ත්‍රිපිටක පොත්වහන්සේ තුළ දක්නට ලැබෙන්නේත් රහතන්වහන්සේලා විසින් තම රහත්ඵලය භාග්‍යවතුන්වහන්සේ ඉදිරියේ දී ම (පමණක්) ප්‍රකාශකිරීම හා භාග්‍යවතුන්වහන්සේ විසින් ම ඒ ඒ ආර්යයන්වහන්සේගේ / ආර්ය උතුමන්ගේ අදාළ මාර්ග-ඵලය ප්රකාශ කිරීම (පමණ /) ආදිය යි.
T / R. "මේ අටට අෂ්ටානාර්ය ව්‍යවහාරය යි ද කියනු ලැබේ. අනරියවෝහාර යනුවෙන් අෂ්ටාකාරයකින් දක්වා ඇත්තේ බොරු කියන බව වූ එකම කරුණ ය. බොරුව බුද්ධාදි ආර්‍ය්‍යයන් විසින් අන් හැම පවකට වඩා පිළිකුල් කරන පාපයෙකි. ආර්‍ය්‍යයෝ තමන්ගේ ජීවිතය රැක ගැනීම පිණිස වුව ද බොරු නො කියති."
T/ R. "විපල්ලාසයන් අතුරෙන් අනිත්‍ය දෙය නිත්‍යය යි ද ආත්ම නොවන දෙය ආත්මය යි ද ඇති වන සඤ්ඤා විපල්ලාස චිත්ත විපල්ලාස දිට්ඨිවිපල්ලාසයෝ ද දුක්ඛය සුඛය අසුභය කියා ඇති වන දිට්ඨිවිපල්ලාසය ද යන මොහු සෝවාන් මාර්ගයෙන් ප්‍ර‍හාණය කරනු ලැබෙත්. අසුභය සුභය කියා ඇති වන සඤ්ඤා විපල්ලාස චිත්ත විපල්ලාසයයෝ අනාගාමී මාර්ගයෙන් ද දුක්ඛය සුඛය කියා ඇති වන සඤ්ඤාවිපල්ලාසය අර්හත් මාර්ගයෙන් ද ප්‍ර‍හාණය කරනු ලැබෙත්."
"අකුශල කර්මපථයන් අතුරෙන් පාණාතිපාත අදින්නාදාන මිච්ඡාචාර මුසාවාද මිච්ඡාදිට්ඨි යන පස සෝවාන් මාර්ගයෙන් ද පිසුණාවාචා ඵරුසාවාචා ව්‍යාපාද යන තුන අනාගාමි මාර්ගයෙන් ද සම්ඵප්පලාප අභිජ්ඣා යන දෙක අර්හත් මාර්ගයෙන් ද ප්‍ර‍හාණය කරනු ලැබේ."
A. 1. “යම් ධර්මයකින් යුක්තවූ* උතුම් ශ්‍රාවක තෙම >>> ඉදින් කැමතිවන්නේ නම් <<<, ‘නිරා දුකින් මිදුනෙමි. තිරිසන් දුකින් මිදුනෙමි. ප්‍රෙත දුකින් මිදුනෙමි. නපුරු ගති ඇති අපාය දුකින් මිදුනෙමි. මම අපායෙහි නොවැටෙන ස්වභාව ඇත්තාවූ රහත් බවට නියතවූ සෝවාන් ඵලයට පැමිණියෙමියි’ තමාම තමන් ගැන ප්රකාශ කරන්නේද ඒ ධර්මදාස නම් ක්‍රමය මෙය වන්නේය.”
[යම් ධර්මයකින් යුක්තවූ* = හීනෙකින්වත් බුද්ධරත්නය-ධම්මරත්නය-සංඝරත්නය සැක නොකරන හා හීනෙකින්වත් පන්සිල් නොකඩන.]
https://pitaka.lk/main?n=161210&p=159
2. “අධිගම ලාභීහු “මම සෝවාන් වෙමි ය, මම රහත් වෙමිය” යි ලොවට අඬ ගා කියන්නාහු නොවෙති.”
https://pitaka.lk/books/rc/Vidarshana_Bhavana_Kramaya.htm#_Toc519512642
3. “මම සෝවාන් වෙමිය, සකෘදාගාමී වෙමිය, අනාගාමී වෙමිය යි ඇතැම් පෘථග්ජනයන්ට ඇතිවන මෝහය අධිමාන නම් වේ. මේ ක්ලේශය පෘථග්ජනයන්ට මිස ආර්‍ය්‍යයන්ට ඇති නො වේ. පහළ ම ආර්‍ය්‍ය පුද්ගලයා වන සෝවාන් පුද්ගලයා ද මාර්ගය ඵලය නිර්වාණය ප්‍ර‍හීණ ක්ලේශ අප්‍ර‍හීණ ක්ලේශ යන මේවා නුවණින් ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කොට නිසැක ලෙස තමාගේ තත්ත්වය දැන ගනී.
4. “ලොවුතුරා බුදුවරු ද පසේ බුදුවරු ද සතර ආර්‍ය්‍යඵලයන් අතුරෙන් යම් කිසිවකට පැමිණ ඇති ගිහිවූ ද, පැවිදි වූ ද බුද්ධ ශ්‍රාවකයෝ ද ආර්‍ය්‍යයෝ ය. ආර්‍ය්‍යයන් හැඳින ගැනීම දුෂ්කර ය. ආර්‍ය්‍යයෝ තමන්ගේ ආර්‍ය්‍ය භාවය ප්රකාශ නො කෙරෙති. ඔව්හු එය දුගියෙකු නිධානයක් ආරක්ෂා කරන්නාක් මෙන් අන් කිසිවකුට නො දන්වා ආරක්ෂා කරති. ඔවුන් ඇසුරු කරන්නවුන්ට වුවද ඔවුන්ගේ ආර්‍ය්‍යභාවය නො දත හැකි ය. ආර්‍ය්‍යයන් දැන ගැනීමේ දුෂ්කරත්වය පිළිබඳ ව ධම්මසංගණී අට්ඨ කථාවේ දක්වා ඇති කථාවක් මෙසේ ය:”
5. “සෝවාන් පුද්ගලයා භවාන්තරයට පැමිණ තමාගේ ආර්‍ය්‍යශ්‍රාවක භාවය නො දැන සිටිනා විටෙක වුව ද අපායෝත්පත්තියට හේතු වන පව්කම් නො කරන්නේ ය. සම්පත් දීමෙන් පොළඹවා හෝ මෙය නො කළහොත් නුඹට මේ මේ වැඩ කරමි යි බිය ගැන්වීමෙන් හෝ සෝවාන් පුද්ගලයකු ලවා කුහුඹුවකු ද නොමැරවිය හැකි බව මනෝරථ පූරණියේ දක්වා ඇත්තේ ය.
“භවන්තරේහිපි අරියසාවකෝ ජීවිතහේතුපි නෙව පාණං හනති, න සුරං පිවති, සචේපිස්ස සුරඤ්ච ඛීරඤ්ච මිස්සෙත්වා මුඛෙ පක්ඛිපන්ති, ඛීරමේව පවිසති න සුරා.”
(කූටදන්ත සුත්ත වණ්ණනා)
යනුවෙන් භවාන්තරයෙහි ද ආර්‍ය්‍යශ්‍රාවකයා ජීවිතය නිසා ද ප්‍රාණයක් නො නසන බවත් සුරා හා කිරි මිශ්‍ර කොට ඔහුගේ මුඛයෙහි වත්කළ හොත් කිරි පමණක් පෙවෙන බවත් සුරාව නො පෙවෙන බවත් දක්වා ඇත්තේ ය. එසේ වන්නේ ලෝකෝත්තර මාර්ගයෙන් කෙරෙන ක්ලේශ ප්‍ර‍හාණයෙන් ස්ථිරත්වය නිසා ය.”
3., 4., 5., - https://pitaka.lk/books/rc/Keles_Ekdahas_Pansiyaya.htm
6. “ඉක්බිති ඒ සෝවාන් පුද්ගලයා තමා පැමිණි මාර්ගයත්, එයින් ලැබූ ඵලයත්, තමාට ප්‍ර‍හීන ක්ලේශත්, ඉතිරි ක්ලේශත්, නිර්වාණයත් ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කරන්නේ ය. සියලු ම ආර්‍ය්‍යයෝ එසේ ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කරන්නාහ. අර්හත් පුද්ගලයාට ඉතිරි ක්ලේශයක් නැති බැවින් අනික් කරුණු සතර පමණක් ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කරන්නේ ය.”
https://pitaka.lk/books/abhidharma-margaya/10-13-8.html
7. “මාර්ග වීථිවලින් පසු මාර්ගය ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කරන්නා වූ ද, ඵලය ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කරන්නා වූ ද, නිර්වාණය ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කරන්නා වූ ද, ප්‍ර‍හීණ ක්ලේශ ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කරන්නා වූ ද, අප්‍ර‍හීණ ක්ලේශ ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කරන්නා වූ ද වීථිහු ඇති වෙති.”
8. “තමා ලත් ඵලයට සමවදිනු කැමති සෝවාන් පුද්ගලයා ඵලයට සමවැදීමේ බලාපොරොත්තුවෙන් සංස්කාරයන් විදර්ශනා කරන කල්හි ...”
7., 8., https://pitaka.lk/books/abhidharma-margaya/10-16.html
{6. “... >>> සියලු ම ආර්‍ය්‍යයෝ එසේ ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කරන්නාහ. <<< ...”
3. “... >>> පහළ ම ආර්‍ය්‍ය පුද්ගලයා වන සෝවාන් පුද්ගලයා ද මාර්ගය ඵලය නිර්වාණය ප්‍ර‍හීණ ක්ලේශ අප්‍ර‍හීණ ක්ලේශ යන මේවා නුවණින් ප්‍ර‍ත්‍යවේක්ෂා කොට නිසැක ලෙස තමාගේ තත්ත්වය දැන ගනී.<<<”
7. >>> .... <<<}
A. 1. “...>>> තමාම තමන් ගැන <<< (>>> තමා ගැන තමා විසින්ම <<<) (අනුන්ට නොව, තමා තමන්ට ම) ප්රකාශ කරන්නේද ඒ ධර්මදාස නම් ක්‍රමය මෙය වන්නේය.”
[යම් ධර්මයකින් යුක්තවූ* = ... හීනෙකින්වත් පන්සිල් නොකඩන හා >>> නොකැඩෙන <<<]
A. >>> “ධර්මදාස” <<< නොව, (ධර්ම + ආදාස) “ධර්මාදාස” [දහම් කැටපත; දහම් කැඩපත; දහම් කණ්ණාඩිය හෝ BJT = ධර්ම + ආදර්ශ(ය) = ධර්මාදර්ශ(ය)] විය යුතු ය.
“අනඳයෙනි, යමෙකින් සමන්විත අරි සවු තෙම කැමැත්තේ, ‘මම් ක්‍ෂීණ නිරය ඇත්තෙමි, ක්‍ෂීණ තිරශ්චීන යෝනි ඇත්තෙමි, ක්‍ෂීණ ප්‍රේතවිෂය ඇත්තෙමි, ක්‍ෂීණ අපාය දුර්ගති විනිපාත ඇත්තෙමි. අවිනිපාත ස්වාභාවය ඇති, නියත වූ සම්බෝධිපරායණ වූ, සෝවාන් පුඟුලෙකිමි’ යි තෙමේ ම තමා පවසනු හැක්කේ නම්, මේ ඒ ධර්මාදර්ශ ධර්මපර්යාය වේ.”
[“ධර්මාදාස” ක්‍රමය යොදා ගනු ලබන්නේ, තමා විසින් තමා ම ව්‍යාඛ්‍යානය කිරීමට බව පැහැදිලි ය.]
T / R. "මේ අටට අෂ්ටානාර්ය ව්‍යවහාරය යි ද කියනු ලැබේ. අනරියවෝහාර යනුවෙන් අෂ්ටාකාරයකින් දක්වා ඇත්තේ බොරු කියන බව වූ එකම කරුණ ය. බොරුව බුද්ධාදි ආර්‍ය්‍යයන් විසින් අන් හැම පවකට වඩා පිළිකුල් කරන පාපයෙකි. ආර්‍ය්‍යයෝ තමන්ගේ ජීවිතය රැක ගැනීම පිණිස වුව ද බොරු නො කියති."
T/ R. "විපල්ලාසයන් අතුරෙන් අනිත්‍ය දෙය නිත්‍යය යි ද ආත්ම නොවන දෙය ආත්මය යි ද ඇති වන සඤ්ඤා විපල්ලාස චිත්ත විපල්ලාස දිට්ඨිවිපල්ලාසයෝ ද දුක්ඛය සුඛය අසුභය කියා ඇති වන දිට්ඨිවිපල්ලාසය ද යන මොහු සෝවාන් මාර්ගයෙන් ප්‍ර‍හාණය කරනු ලැබෙත්. අසුභය සුභය කියා ඇති වන සඤ්ඤා විපල්ලාස චිත්ත විපල්ලාසයයෝ අනාගාමී මාර්ගයෙන් ද දුක්ඛය සුඛය කියා ඇති වන සඤ්ඤාවිපල්ලාසය අර්හත් මාර්ගයෙන් ද ප්‍ර‍හාණය කරනු ලැබෙත්."
"අකුශල කර්මපථයන් අතුරෙන් පාණාතිපාත අදින්නාදාන මිච්ඡාචාර මුසාවාද මිච්ඡාදිට්ඨි යන පස සෝවාන් මාර්ගයෙන් ද පිසුණාවාචා ඵරුසාවාචා ව්‍යාපාද යන තුන අනාගාමි මාර්ගයෙන් ද සම්ඵප්පලාප අභිජ්ඣා යන දෙක අර්හත් මාර්ගයෙන් ද ප්‍ර‍හාණය කරනු ලැබේ."
