Q. "බෞද්ධ" යන්නෙහි වචනාර්ථය කෙටියෙන් පැහැදිලි කරන්න.
A - 1. භාෂා විද්‍යාත්මකව, "උ" ස්වරය වෙනුවට "ඖ" ස්වරය ආදේශ වීම සිංහල ව්‍යාකරණ රීතිතිය කි.
බුද්ධ = බු + ද් + ධ
බු = බ් + උ
උ > ඖ
බ් + ඖ = බෞ
බෞ + ද් + ධ = බෞද්ධ.
“බුද්ධ” යන වදන බුදුරජාණන්වහන්සේට මෙන් ම ඉතා ඉහළ නුවණක් / ප්‍රඥාවක් ඇති අර්ථයෙන් ද යෙදේ; එවිට,
බෞද්ධ = ඉතා ඉහළ නුවණක් / ප්‍රඥාවක් ඇති තැනැත්තා; පණ්ඩිතයා, බුද්ධිමතා, නුවණැත්තා, ප්‍රාඥයා; ඉතා ඉහළ නුවණක් / ප්‍රඥාවක් ඇති දේ; වටහාගත්, අවබෝධකළ, බුද්ධිමත්, ...
[මෙසේ, “බුද්ධ” යන පාළි/සංස්කෘත පදයට, ස්වරාදේශයෙන් සාදා ගත් (“බුද්ධිමත්” / “බුදුහිමියන්ගේ දර්ශනය අනුගමනය කරන්නා” යනාදී අරුතැති) “තත්භව” වදනක් විය යුතු ය.
S. "Sanskrit > Adjective (buddhá) awake, enlightened, conscious, intelligent, clever, wise."
S. "Pali > From Sanskrit (buddha, “awakened”). Noun Buddha (Buddhism) Buddha, the enlightened one."
බුද්ධ පදාර්ථය.
A - 2. “බෞද්ධ” යන සංස්කෘත පදය (එලෙසින් ම) යොදා ගත්, “බුද්ධිමත් - බුද්ධිය හා බැඳුණු - මනස හා සබැඳි” / “බුදුහිමියන් හා බැඳුණු” / “බුදුහිමියන්ගේ දර්ශනය අනුගමනය කරන්නා” යන අරුතැති “තත්සම” වදනක් විය යුතු ය.
["Bauddha (बौद्ध).—a. (-ddhī f.) [बुद्ध-द्धि अण् (buddha-ddhi aṇ)]
1) Relating to Buddhi or understanding; mental.
2) Relating to Buddha.
-ddhaḥ A follower of the religion taught by Buddha."
