Q. ශෝකයක් ඇතිවූ විට, ඇසේ කනේ නාසයේ දිවේ අතේ පයේ බෙල්ලේ නැතිව පපුව මැද ශාරීරික සංවේදනයක් ඇති වෙන්නේ ඇයි? හෘදය රූපය යනු කුමක්ද?
A / R. “ඇස ය, කන ය, නාසය ය, දිව ය, කය ය, හෘදය රූපය ය කියා සිත් උපදනා ස්ථාන සයක් ඇත්තේ ය.භවාඞ්ග චිත්තය යි කියන සත්ත්වයාගේ ප්රකෘති චිත්තය හා තවත් බොහෝ සිත් ද ඇතිවන්නේ හෘදය කෝෂයෙහි ය. හෘදය කෝෂයෙහි පවත්නා වූ භවාඞ්ග චිත්ත පරම්පරාවට මනෝද්වාරය යි කියනු ලැබේ. නා නා කරුණු සම්බන්ධයෙන් නොයෙක් සිත් නැඟි නැඟී එන්නේ හෘදය කෝෂයෙහි පවත්නා භවාඞ්ග චිත්තයෙනි.
වස්තූන්ගෙන් විශේෂ දෙය හෘදය වස්තුව ය. එය වනාහි හෘදය කෝෂයෙහි පිහිටි අඩ පතක් පමණ ලේ ආශ්රය කර ගෙන පවත්නා වූ එක්තරා සූක්ෂ්ම ධාතුවකි. එය ඇසට නො පෙනෙන - අතට අසු නොවන ඉතා සියුම් දෙයකි. මළවුන් ගේ හෘදය කෝෂයෙහි එය නැත. එය වෛද්ය ශාස්ත්රයට හසුවන දෙයක් ද නොවේ. එයට වස්තු රූපය යන නාමය ද ව්යවහාර වේ. හෘදය කෝෂයේ ලෙස ඉන් පිටතට ගලා යන මුත් සිත් ඇති වීමට ආධාර වන ඒ වස්තු රූපය හෘදය කෝෂයෙන් පිට වී යන ලෙය හා එක් වී පිට වී නො යේ. සිත්වලින් බොහෝවක් ම උපදින්නේ හෘදය වස්තුවෙහි ය.”
මාගේ මතකයේ හැටියට “ද්වේෂ මූල සිත් දෙක” හටගන්නේ ම වස්තු රූපය/හෘදය වස්තුව/හෘදය වස්තු රූපය ඇසුරු කරමින් ම ය. එබැවින් තරහා/ශෝකය/බය ... ආදී සංවේදන හෘදය ආශ්රිතව (වම් පස හා මැද) සංවේදනය වීම අරුමයක් නොවේ.
A / R. “ඇස ය, කන ය, නාසය ය, දිව ය, කය ය, හෘදය රූපය ය කියා සිත් උපදනා ස්ථාන සයක් ඇත්තේ ය.භවාඞ්ග චිත්තය යි කියන සත්ත්වයාගේ ප්රකෘති චිත්තය හා තවත් බොහෝ සිත් ද ඇතිවන්නේ හෘදය කෝෂයෙහි ය. හෘදය කෝෂයෙහි පවත්නා වූ භවාඞ්ග චිත්ත පරම්පරාවට මනෝද්වාරය යි කියනු ලැබේ. නා නා කරුණු සම්බන්ධයෙන් නොයෙක් සිත් නැඟි නැඟී එන්නේ හෘදය කෝෂයෙහි පවත්නා භවාඞ්ග චිත්තයෙනි.
වස්තූන්ගෙන් විශේෂ දෙය හෘදය වස්තුව ය. එය වනාහි හෘදය කෝෂයෙහි පිහිටි අඩ පතක් පමණ ලේ ආශ්රය කර ගෙන පවත්නා වූ එක්තරා සූක්ෂ්ම ධාතුවකි. එය ඇසට නො පෙනෙන - අතට අසු නොවන ඉතා සියුම් දෙයකි. මළවුන් ගේ හෘදය කෝෂයෙහි එය නැත. එය වෛද්ය ශාස්ත්රයට හසුවන දෙයක් ද නොවේ. එයට වස්තු රූපය යන නාමය ද ව්යවහාර වේ. හෘදය කෝෂයේ ලෙස ඉන් පිටතට ගලා යන මුත් සිත් ඇති වීමට ආධාර වන ඒ වස්තු රූපය හෘදය කෝෂයෙන් පිට වී යන ලෙය හා එක් වී පිට වී නො යේ. සිත්වලින් බොහෝවක් ම උපදින්නේ හෘදය වස්තුවෙහි ය.”
මාගේ මතකයේ හැටියට “ද්වේෂ මූල සිත් දෙක” හටගන්නේ ම වස්තු රූපය/හෘදය වස්තුව/හෘදය වස්තු රූපය ඇසුරු කරමින් ම ය. එබැවින් තරහා/ශෝකය/බය ... ආදී සංවේදන හෘදය ආශ්රිතව (වම් පස හා මැද) සංවේදනය වීම අරුමයක් නොවේ.